Projekt: Partnerstwo regionalne JST i NGO na rzecz sektora turystyki w województwie zachodniopomorskim

POKL 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora

Projekt realizowany w partnerstwie:
ZROT – lider
Województwo Zachodniopomorskie – partner 1
Forum Turystyki Regionów – partner 2

Streszczenie

Turystyka to specyficzny sektor aktywności gospodarczej i społecznej wymagający ścisłej współpracy trójsektorowej JST-NGO-przedsiębiorcy. Żaden z wymienionych sektorów nie jest w stanie samodzielnie kreować rozwoju turystyki ponieważ nie posiada wszystkich niezbędnych narzędzi - konieczna jest ścisła współpraca.

W krajach wysoko rozwiniętych system organizacji turystyki i wspierania jej na poziomie regionalnym i lokalnym, oparty jest na zasadach partnerstwa i współpracy pomiędzy trzema ww. sektorami. W Polsce partnerstwa regionalne i lokalne w turystyce zostały usankcjonowane prawnie w Ustawie o POT, art. 4 ust. 1 „(..) mogą być tworzone regionalne i lokalne organizacje turystyczne..

Regionalne i Lokalne Organizacje Turystyczne (ROT I LOT) to szczególnego rodzaju stowarzyszenia (z możliwością udziału osób fizycznych I prawnych) stanowiące nowość w polskich warunkach, których zasady działania dopiero się krystalizują. LOTy powinny działać lokalnie tworząc płaszczyznę współpracy JST, NGO I przedsiębiorców na poziomie gminy. ROTy działają regionalnie i są tworzone z udziałem właściwego Samorządu Do ROT powinny wstępować LOTy z danego województwa tworząc wspólnie federację branżową - trójsektorowe partnerstwo regionalne. Tym samym ROTy mają być organizacjami parasolowymi skupiającymi JST turystyki, w szczególności LOTy, i wspierającymi ich działania. Idea struktury ROT - LOT miała na celu stworzenie sprawnie działającego, podobnego do funkcjonujących w państwach UE, systemu współpracy I kreowania rozwoju sektora turystyki.

Niestety, oprócz cytowanego wyżej zapisu (w ustawie o POT) nie określono nigdzie podstaw funkcjonowania tych organizacji jak również wzajemnych relacji, jakie powinny zachodzić pomiędzy poszczególnymi podmiotami: Urząd Marszałkowski (UM) - ROT - LOT - Gmina, zarówno w zakresie zadań i kompetencji, sposobów i zasad współpracy, stałych źródeł finansowania oraz ewaluacji efektów współpracy.

W efekcie do dnia dzisiejszego w całym kraju powstało 16 ROT i tylko 124 LOTy (bardzo mało np. w stosunku do 2479 gmin w Polsce), z czego ponad połowa nie prowadzi faktycznej, stałej działalności a wśród działających aż 60% organizacji nie posiada jakichkolwiek dokumentów strategicznych związanych z przedmiotem ich działania (źródło: badania ankietowe własne w ramach FIO 2012). Wyniki te, potwierdziły dane z przeprowadzonych w 2010 roku badań na zlecenie Polskiej Organizacji Turystycznej (POT) - „Stan i perspektywy rozwoju LOT", oraz Diagnozy stanu dla sektora turystyki woj. zachodniopomorskim przeprowadzonej przez Lidera i Partnera 2 na przestrzeni lat 2009-2011 w ramach proj.(PO KL 8.1.2), wyróżnia się następujące główne problemy w funkcjonowaniu ROT-LOT:

• mała aktywność ROT-LOT,
• niska świadomość JST wz. istoty i znaczenia ROT-LOT.
• słabość organizacyjna i finansowa ROT-LOT.
• brak umiejętności współpracy partn. JST-ROT-LOT-przedsiębiorcy.
• nakładanie się działań ROT-LOT i kompetencji JST.
• mała wiedza nt. zasad funkcjonowania i finansowania ROT-LOT.
• brak zasad funkcjonowania ROT-LOT oraz ich relacji z JST.

Z własnych badań, obserwacji i wniosków ZROT i FTR (na podstawie wcześniej realizowanych projektów POKL i FIO) wynika, że przyczyny ww. problemów są następujące:

• współpraca pomiędzy JST a ROT i LOT jest bardzo słaba, a w wielu miejscach występują nawet zjawiska wrogości i niezrozumiałej rywalizacji,
• brak jest wsparcia systemowego dla ROT i LOT,
• brak modelu współpracy JST z ROT i LOTami z tego samego regionu,
• w większości JST brak jest świadomości istoty i znaczenia ROT-LOT oraz korzyści ze współpracy z tymi NGO,
• niewłaściwa koordynacja współpracy pomiędzy trzema sektorami (JST. ROT-LOT. przedsiębiorcy),

Skutki tego są następujące:

• mała sprawność funkcjonowania JST-ROT i LOT i spójność ich działań,
• niewłaściwie pojęta konkurencja pomiędzy JST. ROT i LOT. działającymi na tym samym terenie, brak zrozumienia pomiędzy różnymi grupami interesu,
• brak koordynacji działań pomiędzy JST a ROT i LOT,
• niski poziom wymiany informacji i konsultowania problemów JST - ROT i LOT,
• brak idei partnerstwa i motywacji do wspólnych działań oraz wiary w ich celowość.

Również uczestnicy VI GREMIUM EKSPERTÓW TURYSTYKI (Wrocław 29.11.-1.12.20l2r.) uznali, że (cyt. z uchwały GREMIUM) .istnieje potrzeba usystematyzowania zasad funkcjonowania systemu ROT - LOT i współpracy tych organizacji z otoczeniem w szczególności samorządowym i biznesowym. Między innymi należy podjąć działania uświadamiające rolę i znaczenie ROT i LOT w szczególności wśród partnerów samorządowych (JST) i reprezentujących je urzędników oraz radnych."

W związku z powyższym przygotowano niniejszy projekt stanowiący kontynuację i uzupełnienie zadań wynikających z wniosków ze zrealizowanych już działań w latach 2009-2011 w ramach POKL 8.1.2. W ramach realizacji tych wcześniejszych projektów utworzonych zostało w WZP. 30 trójsektorowych grup partnerskich turystyki, z których 23 przekształciły się już w LOTy. Niestety działalność większości tych organizacji ma charakter incydentalny i brakuje im stałych i jasnych zasad współpracy z JST. W praktyce organizacje te nie otrzymują realnego (dedykowanego dla LOT) wsparcia. Bardzo ograniczona jest również współpraca z Zachodniopomorską Regionalną Organizacją Turystyczną (ZROT). Tylko część LOT współpracuje ze ZROT i to tez na zasadzie akcyjnej. W praktyce nie istnieje stały system współpracy oparły o ustalone zasady.

Wzorcowy MODEL współpracy JST i NGO jest idealną szansą i jednocześnie długo oczekiwaną możliwością wypracowania i wdrożenia stosownych zasad w system JST-ROT-LOT. Realizacja niniejszego projektu poprzez sprofilowanie dla potrzeb sektora turystyki MODELU i wdrożenie go na regionalnym poziomie współdziałania w woj. zachodniopomorskim wychodzi naprzeciw istniejącym (opisanym wyżej) problemom. Wdrożenie sprofilowanego MODELU przyczyni się do usystematyzowania zasad współpracy i aktywizacji działalności systemu NGO sektora turystyki (ZROT-LOTy) oraz ich współpracy z JST a w szczególności z Urzędem Marszałkowskim.

Efektem będzie wypracowanie zasad wspólnych, jednolitych działań dla UM i ZROT oraz systemu wsparcia i współdziałania tych podmiotów z LOTami na rzecz rozwoju regionalnych i lokalnych społeczności działających w obszarze turystyki. Tak wzmocniona współpraca i partnerstwo przyczynią się do zwiększenia wspólnych korzyści płynących z podejmowanych przez nich działań.

Sprofilowanie MODELU i wdrożenie współpracy JST i NGO sektora turystyki (ROT-LOT) na poziomie regionalnym (w WZP) będzie również swoistym wdrożeniem pilotażowym możliwym do wykorzystania i powielenia w innych województwach w Polsce.

Projekt wpisuje się w: .Strategię Rozwoju Turystyki w Woj. WZP do 2015r. w obszar priorytetowy V. Wsparcie instytucjonalne i budowanie systemów rozwijających turystykę. W podobnym zakresie odpowiada również na zapisy rządowego dokumentu „Kierunki rozwoju turystyki do 2015r" Działanie I.4.4: Wsparcie regionalnych, lokalnych i branżowych organizacji turystycznych.

Projekt będzie miał wpływ na JST i NGO sektora turystyki - UM. ZROT i LOTy. Przykład dobrej współpracy pokaże tez drogę dla NGO innych branż. Tury styka posiada b. duży efekt mnożnikowy, a więc wpływać będzie tez na mieszkańców i turystów oraz inne branże, widzące w rozwoju turystyki również szansę dla siebie. Popularyzacja efektów projektu zachęci również inne JST i NGO do wzajemnej współpracy i promocji działań wspólnych - partnerskich w innych dziedzinach.